Sosyal Medya:
ipard 3 Kapsamında Sağlanan Vergisel Destekler
Öncelikle IPARD'ın anlamıyla başlayalım. IPARD, Avrupa Birliği (AB) tarafından aday ve potansiyel aday ülkelere destek olmak amacıyla oluşturulan, Katılım Öncesi Yardım Aracı’nın Kırsal Kalkınma bileşenidir. IPARD, Avrupa Birliği’nin Ortak Tarım Politikası, Kırsal Kalkınma Politikası ve ilgili politikalarının uygulanması ve yönetimi için uyum hazırlıklarını ve bu kapsamda politika geliştirilmesini desteklemeyi amaçlamaktadır. IPARD desteğinin 2021 - 2027 dönemini içeren çok yıllık “Kırsal Kalkınma Programı” kapsamında uygulanması gerekmektedir. Bu süreçte Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından birlikte finanse edilecek destek programları uygulanacaktır.
Katılım Öncesi Yardım Aracının 2021 -2027 yıllarını kapsayan Üçüncü Dönemi (IPA III) kapsamında faydalanmakta olduğumuz yardımların hukuki altyapısını oluşturan Mali Çerçeve Ortaklık Anlaşması 6537 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile 14 Aralık 2022 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
IPA III Mali Çerçeve Ortaklık Anlaşmasındaki en önemli yenilik ise önceki anlaşmalardan farklı olarak 81 İlin tamamını kapsamasıdır. Bilindiği gibi en son uygulanan IPA II 42 İli kapsamaktaydı.
Söz konusu Mali Çerçeve Ortaklık Anlaşmasına istinaden Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığı) tarafından 24 Nisan 2023 Tarihli ve 32170 Sayılı Resmî Gazete’de “Türkiye - Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA III) Mali Çerçeve Ortaklık Anlaşması Genel Tebliği (Sıra No:1)” yayımlandı. Bu tebliğ ile AB’nin 2021-2027 bütçe dönemine ilişkin mali yardımları kapsamında 17/10/2022 tarihinde Türkiye ile Avrupa Komisyonu arasında imzalanan “Mali Çerçeve Ortaklık Anlaşmasının (IPA III)” vergi istisnalarına ilişkin 28. Maddesinin uygulanmasına yönelik usul ve esaslar belirlenmiştir.
IPA III Mali Çerçeve Ortaklık Anlaşması’nın “Vergiler, gümrük vergileri ve diğer mali harçlara ilişkin kurallar” başlıklı 28 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Bir sektörel anlaşmada ya da finansman anlaşmasında aksi öngörülmediği sürece, vergi, resim ve eşdeğer etkiye sahip harçlar IPA III programları veya başka bir Birlik aracı kapsamında uygulanabilir değildir. Vergiler, gümrük vergileri veya diğer mali harçlara ilişkin bu istisna kuralı aynı zamanda IPA III yararlanıcısı veya diğer ortak finansman kuruluşları tarafından sağlanan ve bunun yanı sıra gerçek veya tüzel kişilerin aldığı IPA III mali yardımının alıcıları tarafından sağlanan ortak finansman veya diğer Birlik araçları kapsamındaki diğer finansmanlar için de geçerlidir.” hükmü yer almaktadır.
Buna göre, AB veya Türkiye ile AB ortak katkısıyla finanse edilen ve Türkiye’de uygulanan sözleşmelerin uygulanması sırasında ortaya çıkabilecek vergiler, gümrük vergileri ve yükleri ve/veya eş etkiye sahip vergiler mali yardımlardan finanse edilmeyecektir. Buna göre anlaşma hükümlerinden yararlanan “Birlik Yüklenicileri” ve “Tedarikçiler” bir takım vergi istisnaları ve iadelerinden yararlanabilecektir.
Anlaşmada belirtilen “Birlik Yüklenicileri”: Bir Birlik Sözleşmesini icra eden gerçek ve tüzel kişiler olarak yorumlanır. "Birlik Yüklenicisi" terimi özellikle, hizmet/mal alımı/yapım işi yüklenicilerini, hibe yararlanıcılarını (eşleştirme yüklenicileri, alt hibe yararlanıcıları dâhil), bir konsorsiyum veya ortak girişimin ortaklarını veya hibelerdeki ortak yararlanıcıları veya bağlı kuruluşları, alt hibe alanları, yüklenicileri, eşleştirme sözleşmeleri kapsamındaki Yerleşik Eşleştirme Danışmanları’nı (RTA) ve uzman ajansları ya da kalkınma ajansları dâhil uluslararası kuruluşları ve ayrıca Teknik Destek ve Bilgi Değişim Mekanizması (TAIEX) kapsamındaki yüklenicileri içerir.” Şeklinde; “Tedarikçiler”: “Birlik Sözleşmesi kapsamında Birlik Yüklenicisine mal tedarik eden, hizmet sunan veya iş yapan gerçek ya da tüzel kişilerdir. Birlik Yüklenicisi ile bir Birlik Sözleşmesi kapsamındaki mal, hizmet veya yapım işlerini temin etmek amacıyla Tedarik Sözleşmesi imzalayan gerçek veya tüzel kişilerin, bu tedarik sözleşmelerinde kendilerini farklı sıfatlarla nitelendirmeleri, bunların “Tedarikçi” vasfını değiştirmez.” Şeklinde açıklanmaktadır.
Birlik sözleşmesi ise “Alt Hibe Sözleşmeleri de dâhil olmak üzere, IPA III veya başka bir Birlik aracı kapsamında bir faaliyetin finanse edildiği, doğrudan veya doğrudan olmayan yönetim kapsamındaki bir sözleşme, hibe sözleşmesi veya anlaşmadır. "Birlik Sözleşmesi" terimi aynı zamanda Teknik Destek ve Bilgi Değişim Mekanizması (TAIEX) kapsamında yardıma ve Birlik programlarına katılıma ilişkin hükümleri de kapsar.” şeklinde açıklanmaktadır.
Anlaşma kapsamındaki vergi istisnaları aşağıdaki gibidir.
• Katma Değer Vergisi istisnası
• İthalat istisnası
• Özel Tüketim Vergisi istisnası
• Gelir ve Kurumlar Vergisi istisnası
• Veraset ve İntikal Vergisi istisnası
• Damga Vergisi ve Harç istisnası
• Özel İletişim Vergisi istisnası
• Motorlu Taşıtlar Vergisi istisnası şeklinde sayılabilir.
Söz konusu IPA Çerçeve Anlaşması kapsamında istisna edilen vergiler şayet ödenir veya yüklenilirse; özel tüketim vergisi, katma değer vergisi, motorlu taşıtlar vergisi ve özel iletişim vergisinin iadesinin yapılması gerekmektedir.
KDV istisnasına ilişkin Tebliğ hükümleri:
4.2.3. KDV iadesi
IPA III Mali Çerçeve Ortaklık Anlaşması kapsamında bir Birlik Yüklenicisi veya bu Tebliğde öngörüldüğü şekilde istisnaya hak kazanan bir Birlik Yüklenicisine mal teslim eden, hizmet sunan veya iş yapan herhangi bir Tedarikçi, bu Tebliğde öngörüldüğü şekilde KDV’den istisna olarak teslim edilen mallar, sunulan hizmetler veya yapılan işlerle ilgili olarak yüklendiği KDV’yi diğer işlemleri için tahsil ettiği KDV’den indirme hakkına sahiptir.
Bu düzenleme tam istisna mahiyetinde olduğundan istisna kapsamına giren teslim ve hizmetler veya yapılan işler dolayısıyla yüklenilen vergiler, indirim yoluyla telafi edilememeleri halinde, Birlik Yüklenicisine ve/veya Tedarikçiye nakden veya mahsuben iade edilebilecektir.
Genel Tebliğde diğer vergi istisna ve iadeleriyle ilgili ayrıntılar verilmektedir.
Kaynak:
1- IPA III Mali Çerçeve Ortaklık Anlaşması
2- IPA III Mali Çerçeve Ortak Anlaşması Genel Tebliği
Linkler: